Ağızda aft, tıpta aftöz ülser olarak tanımlanan aft, ağız içinde oluşan, ağrılı yaralardır. Klasik olarak gelişen ağız aftı, ağız içinde muloza tabakası üzerinde, kırmızı, oval ve sınırlı şekilde oluşan yaralar halinde görülür. Toplam nüfusun yaklaşık %20-40'ında yaşamın bir döneminde ağızda afta rastlanmaktadır. Erkeklere nazaran kadınlarda daha sık görülen ağız aftı, yanak ısırma, dudak yeme, aşırı baharat, aşırı sıcak-soğuk, kahve, çikolata gibi bazı gıdalara karşı hassasiyet, vitamin ya da mineral eksikliği, hormon düzensizlikleri, kullanılan bazı diş macunları, bazı ilaçlar, gargaralar ağızda afta yol açabilmektedir.
Ayrıca daha farklı nedenlerden dolayı da ağızda aft oluşabilir.
Ağızda aft, kadınların haricinde çocukluk ve ergenlik döneminde de sık görülen bir problemdir. Aft nedenleri arasında genetik, çevresel etkenler de sayılsa da aslında aftın neden oluştuğu tam olarak bilinmemektedir. Sayılan nedenlere ilaveten stres, kaygı gibi durumlarda afta yol açabilir.
Ağızda aftın diğer neden olur?
Helicobacter pylori: Mide ülserine sıkça neden olan helicobacter pylori adlı bakteri ağızda afta da neden olabilir. Bununla birlikte ülseratif kolitle beraber kronik iltihabi bağırsak hastalığı olarak tanımlanan Crohn hastalığı da ağız içinde nükseden aftlara yol açabilir.
Behçet hastalığı: Genital bölgede oluşum gösteren yaralar, göz iltihabı ve ağızda aft Behçet hastalığı nedeniyle oluşum gösterebilir.
Ağızda aft Behçet hastalığının tipik belirtileri arasındadır.
Çölyak hastalığı: Glüten intoleransı sebebiyle bağırsaklarda problemlere yol açan çölyak hastalığında bazı vitamin ve minerallerin vücut tarafından emilimini zorlaştıran aft yaralarına sebep olabilir.
Bağışıklık sisteminin zayıf olması: Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar ve enfeksiyon durumlarında ağızda aft oluşabilir.
Ağız bakım ürünleri: İçeriğinde sodyum lauril sülfat bulunan macunlar ya da gargara suları ağızda aft riskini arttırabilir. Bu tarz ürünler kullanılacağı zaman içeriğine mutlaka bakılmalıdır.
Adet dönemi: Adet döneminde vücutta yaşanan hormonal dengesizlikler ağızda afta yol açabilir.
Mineral ve vitamin eksiklikleri: Folik asit, demir, çinko ve B 12 eksikliği ağızda aft riskini arttırabilir.
Kırık diş: Sürekli yanağı ısırmaya yol açan kırık diş, çarpıl dişler ya da implant ve kaplama gibi durumlarda ağızda aft riski artabilir.
Ağızda aft tedavisi nasıl yapılır?
Aft tedavisi ağızda oluşan aft yaralarının nedenine bağlı olarak değişebilir. Tüketilen gıdalarda ya da ağız bakım ürünelrinde yapılan değişiklikler aft yaraları tedavisi için faydalı olabilir. Ağızda aft için evde bazı tedavi yöntemleri denenebilir. Ancak evde denenen yöntemlere rağmen aft geçmiyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
- 250 ml suyun içine 1 çay kaşığı tuz eklenerek ağız gargarası olarak kullanılabilir.
- Eczanelerden aft üzerine direk uygulanabilecek, aftın uyuşmasını sağlayacak merhem ya da jeller temine dilerek kullanılabilir.
- Doktor tarafından lezyonların üzerine gümüş nitrat uygulaması yapılabilir.
- Yaraların kısa zaman içinde geçmesini sağlayan ilaçlar reçete edilebilir.
- Antiseptik ağız gargaraları kullanılabilir.
- Şiddetli ağrılar için ağrı kesiciler reçete dilebilir.
Ağızda afttan korunmak için neler yapılmalıdır?
- Dişler ve diş etleri düzenli olarak Uzman bir doktor tarafından kontrole gidilmelidir.
- Stresten uzak kalınmaya çalışılmalıdır.
- Kullanılan diş macunu ve gargara suyunun sodyum lauril sülfat içermemesine dikkat edilmelidir.
- Vitamin ve mineral eksikliği varsa doktor kontrolüyle takviye alınmalıdır.
- Mukoza tabakasını tahriş edebilecek yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalıdır.
